Como pedir café en España: Guía definitiva

O trío de cafés que podes pedir en España

En boa parte de España pedir un café segue unha norma sinxela que todos coñecemos: café só, cortado e con leite. Estes tres formatos marcan o consumo estándar e, salvo matices locais, son a base sobre a que vira a maioría das cartas en bares e cafeterías.

O café só

Un espresso servido tal cal, intenso e sen engadidos. O equivalente ao espresso italiano, aínda que en España adoita servirse algo máis longo e con menos crema, o que dá unha cunca máis lixeira en corpo pero igualmente intensa.

O cortado

O cortado é, probablemente, a forma máis representativa de pedir café en España. Prepárase cun espresso ao que se engade un pequeno chorro de leite quente, normalmente vaporizada.

En España, o cortado mantén o papel protagonista do café: o leite só “corta” a intensidade, pero non domina o sabor.

A diferenza do macchiato italiano, onde o toque de leite é mínimo (apenas unha mancha de escuma), no cortado español a cantidade de leite é máis perceptible, aínda que segue sendo minoritaria.

Sérvese en vaso pequeno de cristal ou en cunca, e é un dos cafés máis pedidos a media mañá en calquera bar.

O café con leite

O café con leite español merece unha mención aparte porque non sempre equivale ao que un turista espera.

En España, un café con leite adoita servirse en cunca ou vaso duns 200 ml, con metade café e metade leite.

En Italia,  por exemplo, o equivalente sería máis ben un caffè latte ou un cappuccino, ambos con máis proporción de leite que o español e cunha presentación distinta (o cappuccino sempre con escuma densa e, a miúdo,  completado cunha fina capa de cacao en po).

O café con leite español é máis directo: mestúrase café e leite quente sen complicacións, e por iso é a opción estrela en almorzos e merendas.

Xunto a eles aparecen variacións que, aínda que non cambian a esencia, forman parte do día a día:

Variacións comúns nos cafés españois

Ademais da tríada básica (só, cortado e con leite), en toda España atoparás pequenas variacións que axustan a intensidade ou o protagonismo do leite:

• Manchado → máis leite que café, similar ao latte macchiato.

• Café curto → un espresso con menos cantidade de auga, máis concentrado e intenso.

• Café longo → un espresso con máis auga, máis suave pero menos aromático.

• Descafeinado → preparado con café sen cafeina no momento ou en sobre, aquí sempre cho van a preguntar. Se pides un descafeinado sen máis o máis común é que che sirvan un descafeinado con leite, se non queres que leve leite, o máis normal é que pidas un descafeinado sen leite ou só. 

Este sistema, sinxelo e práctico, repítese na maior parte do país e constitúe a forma máis recoñecible de pedir café en España. Con todo, hai territorios que desenvolveron expresións propias, fórmulas únicas ou cafés con identidade local que merecen capítulo aparte.

Se non atopas o café típico que esperas ver na túa comunidade autónoma, provincia, cidade, ou pobo, non dubides en deixarnos a túa observación como comentario, enriquecerás o post e agradecerémoscho moito. 

Galicia e o café de pota: tradición que resiste

En Galicia, falar de café é falar tamén de tradición. O café de pota segue sendo un símbolo moi arraigado, presente tanto en fogares como en restaurantes que ofrecen menús do día. Non se trata dunha curiosidade rural, senón dun costume que convive co espresso e que conserva un forte valor cultural.

Que é o café de pota?

O café de pota prepárase nunha pota de gran tamaño, pota en galego,  (normalmente de porcelana, aluminio ou aceiro) na que se coloca o café moído dentro dunha manga ou filtro de tea, coñecida popularmente como calcetín. Sobre o café vértese auga quente, que o atravesa lentamente e extrae un sabor suave, aromático e con menos intensidade que o espresso.

Diferenzas co espresso

• O café de pota non busca a crema nin a concentración típica do espresso.

• É un café máis lixeiro e fácil de beber, pensado para servirse en cuncas máis grandes.

• O seu sabor depende en gran medida da moenda, a calidade do café e o uso do filtro de tea, que se impregna cos aceites do café e acaba dándolle un carácter propio.

Unha tradición viva

Aínda que na maioría de España o espresso domina, en Galicia o café de pota segue tendo moito peso:

É habitual nas festas populares ou comidas familiares, onde se prepara unha pota enteira para varias persoas.

En moitos restaurantes tradicionais, aínda se ofrece como opción para rematar a comida.

Asóciase tamén á sobremesa, acompañado de licores típicos como o bagazo ou o licor café. Se che ofrecen pingas no teu café de pota ou expreso están a ofrecerche complementar o teu café cunhas pingas de bagazo da zona.

Identidade galega na cunca de café

Máis aló da preparación, o café de pota representa unha forma distinta de vivir o café: comunitaria, pausada e cargada de memoria. É, en certo xeito, un símbolo de hospitalidade galega e de como o café pode ser parte da cultura dun pobo máis aló da cafetería moderna.

Asturias e Cantabria: outras opcións de cafés no norte. 

En Asturias e Cantabria, o consumo de café non presenta particularidades tan pronunciadas como noutras rexións. Aquí predomina o estándar español: café só, cortado e con leite, servidos na barra do bar, que segue sendo un espazo central da vida social cotiá.

Café en Asturias

O café de pota tamén aparece en festas e reunións familiares, igual que en Galicia, aínda que quizais teña unha presenza menor na hostalería tradicional de lapona.

Existe o costume de tomar o café cun chorro de bagazo ou anís caseiro, sobre todo en contornas rurais (algo parecido ao carajillo, pero sen o ritual de flambear).

Nalgunhas casas aínda se serve o café en cuncas grandes de louza branca, máis augado que o espresso, case como un café americano á española.

Café en Cantabria

En bares e restaurantes predomina o estándar: só, cortado, con leite.

Nos vales pasiegos, o café asóciase moito á deslizas da repostería local (sobaos, queixadas) e adoita servirse en cuncas máis grandes, pensado para mollar.

O  café mediano é un café orixinario e  típico da rexión: un café con leite servido en vaso de cristal, a medio camiño entre o cortado e o café con leite completo. Antigamente dábase aroma cunha folla de abeleira, o que lle daba un toque moi característico a este café.

Tamén en Cantabria consérvase, sobre todo en pobos, o costume do café de pota en comidas familiares.

Sobremesa e ritual

Como en boa parte do norte e oeste de España, o café asóciase á sobremesa e, en ocasións, acompáñase cun vasiño de bagazo ou outros licores típicos da zona. Con todo, este costume pertence máis ao ámbito do fogar ou da comida tradicional que á hostalería moderna.

En resumo, Asturias e Cantabria manteñen un consumo de café moi próximo ao estándar español, sen grandes particularidades locais, pero cun forte arraigamento na vida diaria e social do consumo de café.

País Vasco e Navarra: tradición cafeteira con pequenos matices propios

No País Vasco e Navarra, o consumo de café segue maioritariamente o estándar: café só, cortado e con leite son os principais cafés que poderás pedir na zon. Con todo, a zona achega certos nomes e expresións locais que reflicten a súa identidade cultural e lingüística.

País Vasco

En Euskadi, en locais onde se fale Éuscaro, é posible que escoites pedir estes cafés polo seu nome neste idioma, polo demais non se separa moito da clásico trio de café só, con leite e cortado da que xa falamos:

• Kafe bakarra → é o café só, o espresso estándar.
• Ebaki →  o café cortado, cun toque de leite para suavizar o ese café.
• Kafe zuria → café con leite.

Outros termos que podes chegar a escoitar son; 

• Kafe motza → literalmente “café curto”. É dicir, o que en castelán pedirías como un café espresso con menos auga, máis concentrado, máis intenso e en menor cantidade.

• Kafe luzeko → literalmente “café longo”. É dicir, o que en castelán pedirías como un café espresso con máis auga, que enche máis a cunca pero resulta máis suave en sabor e menos aromático.

En realidade non son cafés diferentes ao que coñecemos no resto de España, senón simplemente a forma de nomealos en eúscaro.

En cidades como Bilbao ou San Sebastián, algúns bares tamén usan termos informais como café negro (só) ou café con leite grande.

Estes nomes son locais e non universais: non todos os bares empréganos, pero reflicten unha tradición lingüística e cultural que dá personalidade á experiencia de tomar café en Euskadi.

Navarra

En Navarra, o consumo de café é similar ao estándar español, con menor presencia de nomes propios, que do mesmo xeito que en Euskadi poderás escoitar pedidos polos navarros, vasco parlantes. 

Predomina a barra como espazo social: pídese café só, cortado ou café con leite.

En localidades rurais, consérvase o café de "puchero", pota,  na sobremesa en celebracións familiares.

Aínda que os cafés do País Vasco e Navarra non forman un sistema complexo como Málaga, estas pequenas diferenzas de nomenclatura e costume mostran como o café se integra na vida cotiá e reflicte a identidade local.

Castela e León, Castela-A Mancha e A Rioxa: tradición cafeteira no centro da península

Nestas comunidades, o consumo de café segue  o estándar español: café só, cortado e café con leite. Con todo, existen matices culturais que reflicten a vida cotiá e as tradicións locais.

Castela e León

Predomina o café de barra, forte e curto, aínda que o café con leite tamén se consume amplamente en almorzos e merendas.

En contornas rurais e familiares, mantense o costume do café de pota ou de sobremesa, especialmente en reunións e celebracións, como na veciña Galicia.

Algúns bares acompañan o café con licores rexionais, aínda que non forman parte da carta estándar.

Castela-A Mancha

O café estándar domina a oferta en bares e restaurantes.

A sobremesa é un momento habitual para gozar do café, ás veces acompañado dun chopo de licor local, como anís ou licor de herbas.

En moitas localidades, os cafés sérvense en cuncas lixeiramente máis grandes, adaptándose ao consumo pausado típico da rexión.

A Rioxa

Aínda que non ten cafés con nomes propios, destaca a relación do café coa tradición vinícola: é habitual acompañar o café cun doce rexional ou mesmo cun toque de licor derivado do viño.

O café de barra e o cortado seguen sendo os máis habituais en cidades como Logroño, mentres que en zonas rurais mantense o café de pota.

A cultura do café na Rioxa reflicte un equilibrio entre tradición familiar e consumo urbano moderno.

Cultura e consumo

Nestas comunidades, o café é parte da vida diaria e social, marcando momentos de almorzo, pausa ou sobremesa.

Diferenzas destacadas: Cataluña, Aragón, Baleares e Comunidade Valenciana

Aínda que podes pedir un  café só, cortado e café con leite, algunhas comunidades presentan cafés con personalidade propia que reflicten tradicións locais, influencias culturais e creatividade na mestura de café, leite e licor.

Aragón

En Aragón predominan os cafés estándar como en xeral no resto do país, pero tamén hai variantes locais que dan un carácter único:

Soldado → café con Cointreau e un toque de gasosa, típico de Zaragoza. A súa mestura resulta lixeira, refrescante e diferente ao café tradicional.

Nas zonas rurais aínda se conserva o café de pota, que non deixa de ser o café de pota de galegos e asturianos, que se prepara para reunións familiares ou celebracións.

En bares urbanos, o cortado e o café con leite son os máis habituais, aínda que o café só intenso segue sendo protagonista da barra.

Cataluña

Cataluña combina o café estándar con preparacións singulares, especialmente en Barcelona e arredores.

• Carajillo → o clásico café só ao que se engade licor (brande ou ron), a miúdo consumido como sobremesa. É o máis recoñecido fóra da rexión e un símbolo da cultura cafeteira catalá.

• Trifásico → moi popular en Barcelona, é un café con leite ao que se engade licor, normalmente brande ou ron. Chámase “trifásico” porque se poden distinguir as tres capas: café, leite e licor.

O vaso de cristal é o recipiente preferido para cortados e cafés con leite, e moitas cafeterías urbanas manteñen este estilo tanto por tradición como por estética, diferenciándose doutras zonas do país onde o máis habitual é que se non o pides expresamente daranche o café en cunca. 

A combinación con doces típicos da cidade, como pastelería de follado ou croissants, é habitual e forma parte da experiencia da sobremesa.

Baleares

Nas illas, a vida turística e a tradición local conviven na cultura do café:

Rebentó → un carajillo preparado co ron autóctono de Mallorca. É un café forte e aromático, asociado á sobremesa e a locais emblemáticos da illa.

Ademais do estándar (só, cortado, café con leite), en hoteis e cafeterías turísticas sérvense versións con xeo, frappé ou café longo, adaptadas ao gusto internacional.

Os cafés en vaso de cristal son moi comúns e acompañan tanto almorzos como merendas, reflectindo a proximidade e a informalidade da cultura insular.

Comunidade Valenciana

A Comunidade Valenciana destaca pola súa creatividade e dozura nos cafés que podes pedir:

Café bombón

É un espresso servido con leite condensado, normalmente en vaso pequeno de cristal.

A proporción tradicional é metade de café, metade de leite condensado, aínda que algúns locais axustan un pouco segundo o gusto.

O resultado é un café doce e concentrado, onde o leite condensado suaviza a intensidade do espresso pero non o dilúe.

Adóitase tomar sen remover, para apreciar a separación visual do café e o leite condensado; ao beber, mestúrase ao gusto na boca.

Blanco e negro

Outro dos sorprendentes cafés da zona, o branco e negro, é un sorbete de café cunha bóla de xeado, a composición perfecta entre un café tradicional e unha sobremesa. 

Durante moitos anos, a bóla de xeado foi de nata, pero agora a receita está aberta a outros sabores como o de vainilla, turrón ou leite merengado. 

Para facer o sorbete de café basta con mesturar este elixir cun pouco de auga e azucre, metelo no conxelador e remover cada media hora para asegurarse de que queda ben frío. Despois só hai que incluír o xeado seleccionado no mesmo recipiente

Sérvese en vaso de cristal e pódese remover antes de beber.

Veredes que en toda a costa do mediterráneo en moi habitual que o café se sirva en vaso de cristal non en cunca de cerámica

Sérvese con xeo e ás veces con licor, pensado para o verán e para adaptarse ao clima cálido.

Estas preparacións mostran como o café valenciano pode ser máis creativo e festivo, especialmente en sobremesas ou merendas. O uso de combinacións con leite condensado e nomes propios reflicte a identidade valenciana fronte ao estándar español.

Andalucía e Estremadura: tradición cafeteira e cafés singulares

Aínda que en gran parte de Andalucía e Estremadura predomina o consumo estándar español (café só, cortado e café con leite), algunhas provincias presentan particularidades que reflicten a súa identidade rexional.

Andalucía

• Málaga → destaca como o caso máis singular do sur de España. O seu sistema de nove cafés permite ao cliente personalizar a proporción de café e leite con nomes como só curto, metade, sombra ou nube. É único no país e un verdadeiro símbolo local e dedicarémoslle un apartado en leste articulo, realmente meréceo,
• Noutras provincias andaluzas, o café estándar segue sendo o máis habitual: cortado e café con leite dominan a barra e a sobremesa.
• Existe certa tradición de acompañar o café con licor local (como anís ou brandy) na sobremesa, aínda que non se trata de cafés con nome propio como en Málaga. Mención á parte merece Cádiz, xa que o carajillo feito  con anís é moi típico na provincia.

Resto de Andalucía: predomina o café estándar, aínda que o café con leite é o máis habitual en almorzos.

En xeral, o café en Andalucía sérvese en cunca pequena ou vaso de cristal, dependendo do tipo de café e do establecemento.

Estremadura

Estremadura mantén o café estándar, moi similar ao da maioría de España: só, cortado e café con leite.

En zonas rurais e reunións familiares consérvase o costume do "café de puchero" (café de pota) preparado para varias persoas en celebracións ou comidas tradicionais.

A sobremesa é un momento importante, e nalgúns fogares acompáñase o café cun chorro de licor caseiro ou un pouco de bagazo, pero sempre dentro da tradición de comidas familiares e non como bebida de barra habitual.

Cultura e consumo

En ambas as comunidades, o café forma parte da vida cotiá: en bares, restaurantes e fogares, marcando momentos de almorzo, pausa ou sobremesa.

Málaga: a cidade dos nove cafés

Se hai un lugar en España onde pedir un café convértese en case unha arte, ese lugar é Málaga. A cidade conta cun sistema único que naceu nas cafeterías locais a mediados do século XX e que aínda hoxe forma parte da súa identidade: os cafés malagueños, un repertorio que define a bebida en función da cantidade de café e de leite que leve.

A orixe dos cafés malagueños

A historia remóntase á mítica cafetería Café Central, que popularizou esta forma de clasificar o café para facilitar os pedidos e evitar malentendidos. O sistema foi tan útil que se estendeu rapidamente e hoxe en día forma parte da cultura cafeteira malagueña. Sis estás por esa zona procura adaptarche, unha vez enténdelo o sistema é unha xenialidade para quedar satisfeito coa proporción de leite e café que vai ter o café que pides. 

Os nove cafés

Aínda que a listaxe pode variar lixeiramente segundo o local, os cafés malagueños recoñécense por este abanico de opcións que van desde o café só ata o leite manchado:

1. Solo → só café, sen leite.

2. Largo → predominio do café cun toque mínimo de leite.

3. Semi largo → menos café que o longo, pero aínda con moita presenza.

4. Solo corto → máis leite, menos café, aínda que o café segue dominando.

5. Mitad → metade café, metade leite.

6. Entrecorto → lixeiramente máis leite que café.

7. Corto → pouco café, moito leite.

8. Sombra → apenas un toque de café, o resto leite.

9. Nube → case todo leite cunha mancha de café.

Orixinalmente o Café Central de Málaga, orixe de tan peculiar sistema,  tiña un café máis que representaba cun baseo baleiro, o “Non mo poña”. 

Un aceno de identidade malagueña

O que para un visitante pode ser un caos de termos, para un malagueño é unha tradición cotiá. Este sistema non só reflicte o gusto por personalizar o café, senón tamén a importancia do café como ritual social na cidade. Tanto é así que hoxe converteuse en atractivo turístico: pedir un “nube” ou unha “sombra” en Málaga é unha experiencia que non se repite en ningún outro lugar de España.

Murcia: o café asiático, sabor intenso e aromático

En Murcia, o café desenvolveu unha preparación única coñecida como café asiático, especialmente popular en Cartaxena e algúns bares tradicionais da rexión. Este café non só é intenso, senón que combina sabores moi distintos, converténdoo nunha experiencia propia.

Orixe do café asiático

O café asiático orixinouse en Cartaxena no século XX, cando os traballadores da zona portuaria comezaron a mesturar café con licor e leite condensada para obter unha bebida máis enerxética e saborosa que lles axudase a soportar as longas xornadas. Co tempo, popularizouse en toda a rexión e converteuse nun símbolo cafeteiro local.

Como se prepara

O café asiático caracterízase por:

1. Base de café espresso forte e aromático.

2. Leite condensado para achegar dozura e corpo.

3. Licor tradicionalmente, como ron ou brandy o licor 43, aínda que algunhas versións engaden café aromatizado ou anisados locais.

4. Especias opcionais, como canela ou cacao en po, que potencian o seu aroma.

5. Sérvese xeralmente en vaso de cristal pequeno, mostrando as distintas capas de café, licor e leite condensada.

Cultura do café asiático

É un café de sobremesa, pero tamén se goza en calquera momento do día como bebida enerxética e reconfortante.

Algúns bares de Cartaxena prepárano cun toque de crema de café ou escuma, case como un mini sobremesa líquida.

Representa unha identidade rexional forte, diferente dos cafés estándar de España, e é un exemplo perfecto de como a tradición local crea preparacións únicas.

Canarias: cafés cunha forte identidade propia

En Canarias, o café é moito máis que un consumo diario: é parte da identidade cultural e gózase con preparacións propias que o diferencian do estándar español.

Café de Goteo ou “café de olla”

Tradicionalmente, o café prepárase en pota, filtrando o café moído cun pano ou coador. É un café suave e aromático, pensado para compartir en reunións familiares ou sociais.  Aínda que menos intenso que un espresso, conserva un sabor profundo e reconfortante.

Barraquito

O barraquito é a preparación máis emblemática de Tenerife e estendeuse a outras illas.

Sérvese en vaso de cristal e combina:

1. Leite condensado no fondo.

2. Licor (xeralmente Licor 43).

3. Café espresso forte.

4. Escuma de leite e, en ocasións, raspadura de canela ou casca de limón.

O resultado é un café doce, aromático e con varias capas visuais, moi distintivo da rexión.

Cultura do café canario

O café en Canarias é un momento de reunión: almorzo, merenda ou sobremesa.

Apréciase tanto en bares e cafeterías urbanas como no ámbito doméstico.

A mestura de café, licor e leite condensada reflicte a creatividade local.

Conclusión 

España é un país de cultura cafeteira diversa e rica, onde o estándar de café só, cortado e café con leite convive con preparacións locais únicas: desde o café de pota galego, pasando polo carajillo catalán, o soldao aragonés, ata o barraquito canario etc. Coñecer estas particularidades non só permite pedir café “correctamente”, senón tamén entender a cultura e tradición de cada rexión española.

En definitiva, pedir un café en España non é só unha cuestión de gusto, senón tamén unha forma de conectar coa cultura e a identidade de cada rexión.

Tamen che pode interesar:

Guía de tipos de café que podes atopar na cafetería

Cafés, cantos e cando os tomamos en España?

Diferentes tipos de cafés que podes pedir en España

As 10 variedades de café máis populares entre os españois

Principais fontes.

1. Traveler.es (2021). ¿Por qué ya es hora de que descubras el café de pota gallego. Condé Nast Traveler.

2. Galicia Slow Travel  Café de pota: descubre este símbolo gallego.

3. Cocinando entre Olivos (2021). Café blanco y negro, el mejor café para las tardes del verano. 

4. TasteAtlas  Blanco y negro (White and Black).

5. Qualery Sabor y tradición: ¿Qué es el café de pota?

6. Saboreando Canarias (2018). Historia del Barraquito. 

7. Diario de Avisos (2025). El verdadero origen del barraquito: una historia que pocos conocen en Tenerife.

8. La Vanguardia (31 de agosto de 2025). El soldado, la bebida con café y gaseosa que aún sobrevive en Zaragoza.

9. Excelencias Gourmet. Café “soldado”, bebida de abuelos