0
Café, orixe e evolución
O café, A sua orixe: Descobre a fascinante historia.
O café é unha das bebidas máis consumidas no mundo e forma parte da nosa vida cotiá. Algunha vez preguntáchesche de onde provén esta deliciosa infusión? Mergúllache na fascinante historia do café e descobre as súas orixes cheas de curiosidades.
O café hoxe é un das mercadorías máis populares no mundo, unha das primeiras bebidas comercializadas, e o segundo produto en volume transacción despois unicamente do petróleo.
No ano 2023, a produción mundial de café alcanzou os169,6 millóns de sacos de 60 quilos, o que equivale a aproximadamente 10,2 millóns de toneladas. É despois da auga a bebida máis consumida no mundo. Estímase que se consomen ao redor de 2.25 mil millóns de cuncas de café ao día en todo o mundo, o que o converte nunha das bebidas máis populares do planeta.
A popularidade do café está en constante crecemento, especialmente en países asiáticos como China e Xapón. Espérase que a demanda de café continúe aumentando nos próximos anos.
CALES SON AS ORIXES DO CAFÉ?
Así como cremos poder afirmar con certeza cal é a zona de orixe do café. Á pregunta de cando se empezou a tomar nesa rexión non podemos dar unha resposta tan clara, xa que non existe unha documentación escrita, nin indicios arqueolóxicos que nos permitan lanzar unha hipótese de cando comezou o seu consumo por humanos. Non podemos dar unha data exacta ou tan sequera aproximada de cando se produciu ese inicio do consumo.
As ORIXES DO CAFÉ EN ETIOPÍA cheos de lenda
O café atopa as súas raíces, din algún, que antes do século IX, na provincia de Kaffa en Etiopía, África. Imaxina un arbusto de follas verdes brillantes que florece con froitos vermellos vibrantes nas montañas de Kaffa, Etiopía. Neste idílico paisaxe, dise que naceu unha das bebidas máis queridas do mundo: o café.
A lenda conta que un pastor chamado Kaldi observou como as súas cabras volvíanse máis enérxicas despois de comer estes froitos. Intrigado, probou el mesmo e descubriu o máxico poder do café. Así, iniciouse unha historia que transcendería fronteiras e culturas. A tribo Kaldi, procedente das terras altas de Etiopía, parece que conta así o descubrimento do café.
Durante séculos, o café mantívose como un secreto celosamente gardado polos árabes, quen o consumía nos seus mosteiros sufíes e o comerciaban por todo o mundo árabe. O seu aroma sedutor e o seu sabor estimulante cativaron a padais de diversas rexións, abrindo as portas á súa expansión primeiro a Europa, e desde ela ao resto do mundo.
AS ORIXES DO TOSTADO DO CAFÉ
A viaxe do café, desde unha simple semente ata converterse na deliciosa bebida que coñecemos hoxe en día está cheo de momentos cruciais. Un dos máis importantes foi o descubrimento do proceso de tostado, un proceso que transforma os grans verdes nos aromáticos e saborosos grans que utilizamos para preparar o noso café.
Aínda que non hai unha data exacta nin un lugar único para a orixe do tostado do café, crese que este proceso desenvolveuse de forma independente en diferentes rexións. Algúns relatos apuntan a Etiopía, mentres que outros sitúan a súa orixe en Arabia ou Iemen e impútano aos árabes.
No século XV aparecen as primeiras evidencias históricas do consumo do café. Todo o anterior é simple lenda
Non podemos dar unha data exacta, e mesmo dar unha data aproximada de cando se produciu ese inicio do consumo, non deixa de ser un risco, xa que realmente non sabemos cal é o momento en que se produciu ese primeiro consumo.
Algo ten que ter o café para desde orixes tan humildes, chegar á situación actual de ser a primeira bebida en consumo no mundo, eliminando as barreiras culturais e relixiosa que se interpuxeron no seu camiño
O PAPEL DOS ÁRABES NA ORIXE DO CAFÉ
As fontes históricas dinnos que nos mosteiros sufís de Iemen, onde o café atopou un fogar especial, e o que sería o punto inicial de difusión polo mundo. Os monxes, fascinados polas súas propiedades estimulantes, incorporárono aos seus rituais e convertérono nun elemento esencial da súa vida diaria. O aroma embriagador do café elevábase entre as paredes de pedra, impregnando o aire de misticismo e enerxía.
Ao redor do século XV, Iemen erixiuse como o centro neurálxico do cultivo e comercio de café. Os árabes, celosos gardiáns deste prezado tesouro, protexeron a exclusividade da súa produción durante douscentos anos. Os grans, coidadosamente torrados, convertéronse nun cobizado artigo de comercio que percorría rutas de caravanas e mercados buliciosos.
A partir do século XVI, o café comezou a estenderse polo mundo musulmán. O seu consumo popularizouse en países como Turquía, onde as casas de café convertéronse en lugares de encontro social e debate intelectual. O aroma do café flotaba no ambiente, mesturándose coas conversacións acaloradas e as ideas que nacían entre sorbo e sorbo. É a partir deste contacto co mundo musulmán onde durante o século XVI vaise expandindo nese ámbito o seu consumo, chegando a Turquía que será unha das portas de entrada en Europa un século máis tarde.
A FASCINANTE VIAXE DO CAFÉ POR EUROPA: DA PROHIBICIÓN Á REVOLUCIÓN SOCIAL
A primeira referencia en occidente sobre o café é dun botánico alemán Leonhart Rauwolf que fixo unha viaxe a través do Levante e Mesopotamia en 1573 – 1575 buscando plantas con aplicación medicinal na zona. O bo de Rauwolf publico, ademais dun libro sobre os seus descubrimentos en plantas, outro onde rexistrou as súas impresións da xente, os costumes e os lugares de interese da rexión levantina.
En 1582 publicou este último libro en alemán, "Aigentliche Beschreibung der Raiß inn die Morgenländerin" que podemos traducir como "As viaxes do Dr. Leonhart Rauwolf". Aquí está a describir Rauwolff o consumo de café, descoñecido en Europa nese momento.
"Unha moi boa bebida que chaman "Chaube" que é case tan negro como a tinta e moi bo na enfermidade, especialmente do estómago. O café era bebido pola mañá cedo nos lugares abertos por todo o mundo, sen ningún temor ou respecto, en pezas de barro ou cuncas de porcelana, tan quente como poden, bebendo un pouco cada a vez"
Pero non temos unha evidencia histórica de que o café alcanzase Europa no Século XVI.
Un aroma exótico irrompe no Vello Continente no século XVII e faio a través do mundo musulmán chegando ao mundo cristián europeo, concretamente a mediados do Século XVII. Imaxinemos a Europa deste século, unha época de contrastes, onde a tradición aferrábase aos seus costumes e a innovación pugnaba por abrirse paso. Nese escenario, un aroma exótico proveniente do mundo musulmán comezou a cativar os sentidos: o café.
Venecia foi a porta de entrada é unha cidade cosmopolita e centro de comercio, xogou un papel fundamental na introdución do café en Europa. En 1615, a primeira cafetería abriu as súas portas nesta vibrante cidade, atraendo a curiosos e aventureiros que buscaban experimentar a maxia desta bebida escura e aromática
A pesar da resistencia inicial por parte das autoridades relixiosas e políticas, que non miran precisamente con simpatía a un líquido negro e excitante que vén do mundo musulmán, no que vían no café unha ameaza ás súas tradicións, cando non directamente a man do diaño.
Vai ser a intervención do papado a que dun último impulso á expansión do café por Europa, onde a súa popularidade estendeuse rapidamente. O aroma embriagador do café e o seu sabor estimulante conquistou a padais das clases sociais, nobreza e burguesía.
O CAFÉ: DE BEBIDA DO DIAÑO A BENDICIÓN CELESTIAL
O café, hoxe en día unha bebida adorada por millóns en todo o mundo, tivo un pasado turbulento en Europa. Durante séculos, o seu consumo estivo asociado aos musulmáns, con quen os cristiáns mantiñan constantes enfrontamentos bélicos, tanto na península ibérica como na rexión mediterránea.
Esta relación de conflito levou a que algúns sectores relixiosos europeos tachasen ao café de "bebida do diaño". O temor e a desconfianza cara ao descoñecido impulsaban a mirar mal a todo aquilo que proviña do mundo musulmán.
Con todo, o destino do café en Europa deu un xiro inesperado ao chegar ao Vaticano e caer en mans do Papa Clemente VIII. Rodeado de asesores que lle pedían prohibir o seu consumo, o Papa decidiu probalo en por si antes de tomar unha decisión.
Conta a lenda que, ao tomar o primeiro sorbo, Clemente VIII exclamou:
Esta bebida do demo é tan deliciosa que deberiamos enganalo bautizándoa.
E así, con esta frase soada, o Papa deu a súa aprobación ao café, abríndolle as portas á súa aceptación e posterior expansión por toda Europa.
Así que, a próxima vez que goces dunha cunca de café quente na mañá ou che refresques cun café frío no verán, lembra ao Papa Clemente VIII e dálle as grazas por salvarnos desta deliciosa bebida do diaño. A súa decisión non só impulsou o consumo do café en Europa, senón que tamén simbolizou un paso cara á tolerancia e a apertura cultural.
No século XVII o café e as cafeterías chegan definitivamente a Europa occidental e Inglaterra para uso e goce da aristocracia.
CASAS DE CAFÉ EN EUROPA: NOVOS ESPAZOS DE ENCONTRO
Segundo datos históricos, a primeira cafetería naceu en Constantinopla, actual Istambul, no ano 1475, chamouse Kiva Han e foi o resultado da introdución do gran por parte de Persia, Exipto, África e Turquía. Para esta época nas cafeterías só eran admitidos diplomáticos, intelectuais e aristócratas.
Pero este costume foi exportada igualmente a Europa. As casas de café convertéronse en puntos neurálxicos da vida social e cultural europea, e fóronse aos poucos expandíndose por todo o continente europeo e despois polo resto do mundo. Nelas, debatíanse ideas, intercambiábanse noticias, realizábanse negocios e forxábanse amizades. O café converteuse nun catalizador de conversacións, ideas e cambios. Para o ano 1645 xa se iniciou o furor en Europa coa apertura da primeira cafetería en Venecia, e desde alí comezouse a expandir por Inglaterra, Francia, Italia, Alemaña e España, converténdose en puntos de encontro onde se daban importantes reunións entre científicos, políticos, académicos e filósofos. Eran lugares onde se tomaban as grandes decisións, compartíanse ideas, e mesmo se creaban empresas.
A expansión foi rápida, ao cabo de só 40 anos da primeira cafetería en Venecia, creouse a primeira de Londres, e en poucos anos (en 1689) apareceron os primeiros establecementos cafeteiros alén do Atlántico, concretamente na cidade de Boston.
Como parece que é tamén no Século XVII en comercio directo con Iemen, chega ao continente asiático vía India. Non tarda moito o café en ser coñecido en China e Xapón, aínda que non parece que non medio dos Europeos, senón a través do comercio co mundo islámico.
Se os holandeses foron os primeiros en conseguir sementes para cultivar café fose do mundo islámico, anteriormente foron os comerciantes venecianos os primeiros en crear os primeiros en traer e crear establecementos para vender a bebida en Europa.
COMO CHEGA O CONSUMO DE CAFÉ A AMÉRICA?
Finalmente o café terminou por chegar ás costas americanas, conquistando aos padais e converténdose nunha alternativa popular ao té, impulsada en parte polas políticas fiscais da época.
A mediados do século XVII, o café xa se gozaba en cidades como Nova York, Filadelfia e Boston. A súa chegada a América atribúese a diversos factores, incluíndo o comercio marítimo e o intercambio cultural con Europa. Con todo, un elemento crave na popularización do café polo menos en Estados Unidos foi a procura dunha alternativa máis económica ao té.
O TÉ E OS IMPOSTOS DO REI XURXO
Naquel entón, o té era a bebida predilecta nas colonias americanas de Inglaterra. Con todo, o Rei Xurxo III de Inglaterra impuxo altos impostos sobre o té, o que xerou un descontento xeneralizado entre a poboación. Neste contexto, o café xurdiu como unha opción máis alcanzable e atractiva, gañando rapidamente popularidade entre os consumidores.
É importante destacar que, nesta época, o café aínda non se producía na zona tropical do centro e sur de América. Os primeiros grans de café que chegaron ás colonias americanas proviñan de Europa, principalmente das colonias holandesas en Asia.
A Orixe do cultivo do café en Asía e América
Ata estes momentos vimos como o consumo do café alcanzou a todos os continentes. É hora de falar como os europeos rompen o monopolio do mundo islámico e comezan a cultivar en Asía e América.
Entraremos neste capítulo da historia do café, explorando como Paises Baixos, mais coñedida por todos nos como Holanda se converten en pioneira do cultivo nestas rexións e sentou as bases para o auxe da produción cafeteira a nivel mundial.
Xa falamos como séculos despois da súa introdución no mundo islámico, o café chegou a Europa e a América, onde o seu consumo disparouse rapidamente. Con todo, lembremos que o monopolio do cultivo seguía en mans dos países musulmáns. Foi neste contexto que Holanda emerxeu como a potencia europea que desafiaría este dominio e abriría as portas ao cultivo do café en Asia e América.
Entre os séculos XVII e XVIII, os holandeses emprenderon un ambicioso proxecto de expansión da cafeeira. En India, especificamente na rexión de Malabar, establecéronse as primeiras plantacións de café. Pouco despois, o cultivo estendeuse á illa de Xava, na actual Indonesia, onde as condicións climáticas e o chan fértil resultaron ideais para o desenvolvemento da planta.
As colonias holandesas pasaron a ser as provedoras de café para toda Europa e América. O éxito do cultivo do café nas colonias holandesas non tardou en reflectirse. Surinam (entón coñecida como Guaiana Holandesa) e outras colonias dos holandeses pronto se converteron en importantes centros de produción, abastecendo a Europa de café. As colonias holandesas consolidáronse como as principais provedoras de café do continente europeo durante o século XVIII.
A ODISEA DA ORIXE DO CULTIVO DO CAFETO EN AMÉRICA
Penetraremos agora na odisea da cafeeira no continente americano, unha viaxe marcada pola aventura, a superación e o emprendemento, que sentou as bases para converter a América nunha das principais zonas produtoras de café do mundo.
A EXPANSIÓN DA CAFEEIRA EN AMÉRICA CENTRAL E DO SUR
Pero foron novamente os holandeses xogaron un papel fundamental na propagación da Cafeiera por América Central e do Sur. En 1718, o café chegou a Surinam (entón coñecida como Guaiana Holandesa), a partir de 1825, o café estendeuse por toda a rexión, chegando a países como Colombia, Ecuador, Venezuela, Perú e Bolivia, sentando as bases para converter a América Latina nunha das principais zonas produtoras de café do mundo.
A VIAXE DE GABRIEL MATHIEU DE CLIEU
Un relato fascinante e romántico da historia do café. En 1720, un oficial francés chamado Gabriel Mathieu de Clieu foi protagonista dunha historia que marcaría o inicio do cultivo do café na América. Durante unha viaxe de regreso a Martinica desde París, Clieu levou consigo unha prezada cafeeira, enfrontando durante a travesía a piratas tunisianos, tormentas, e mesmo a envexa dun compañeiro de viaxe. A pesar de todas as adversidades, a cafeeira chegou en bo estado a Martinica, onde prosperou e deu orixe ás primeiras plantacións comerciais de café en América.
O CAFÉ EN XAMAICA E HAWAI
En 1730, os británicos levaron o café a Xamaica, onde hoxe en día cultívase un dos cafés máis famosos e caros do mundo, nas Blue Mountains. Pola súa banda, en Hawai plantouse café por primeira vez en 1825, converténdose no único produtor de café de Estados Unidos.
COLOMBIA E O RESTO DE HISPANOAMERICA
En Colombia, as primeiras sementes de café plantáronse en 1732, grazas a unha iniciativa dos misioneiros xesuítas españois. Esta iniciativa deu orixe a un dos grandes produtores de cafés de calidade do mundo, recoñecido polo seu sabor e aroma excepcionais.
O resto de países do centro e do sur de América non quedaron á marxe das bondades deste novo cultivo que foi estendéndose por esta zona ao longo do século XVIII onde se produce café con fins comerciais no Ecuador, Venezuela, Perú e Bolivia, etc.
A odisea da cafeeira en América é un relato de aventura, superación e éxito. Desde a súa chegada a América no primeiro terzo do século XVIII, o café converteuse nunha parte integral da cultura e a economía de moitos países iberoamericanos. A expansión do cultivo, permitiu a esta zona do mundo consolidarse como unha das principais zonas produtoras de café do mundo, ofrecendo ao mercado unha gran variedade de cafés de alta calidade.
Que pasa co cultivo do café en Asia.
O cultivo do café en Asia ten unha orixe similar ao Americano, incluso algo anterior no tempo. Tras o seu arraigamento no mundo islámico e a súa expansión por Europa, o café emprendeu unha viaxe cara a novos horizontes, chegando a Asia, onde os europeos, particularmente os holandeses, xogaron un papel fundamental na súa introdución e desenvolvemento.
Exploraremos como o cultivo do café estableceuse en Asia, sentando as bases para que o continente convertésese nunha das principais zonas produtoras de café a nivel mundial.
Os HOLANDESES: PIONEIROS DO CAFÉ EN ASIA
Antes do éxito do cultivo do café nas súas colonias americanas, os holandeses embarcáronse nunha ambiciosa iniciativa para introducir a cafeeira en Asia. As colonias holandesas chegaron rapidamente a ser as principais provedoras de café para Europa A calidade do café producido nestas rexións, sumado á eficiencia dos sistemas de produción holandeses, permitiulles dominar o mercado europeo durante o século XVIII.
A influencia holandesa no cultivo do café en Asia non se limitou ás súas colonias. A través do comercio e o intercambio cultural, a cafeeira estendeuse a outros países asiáticos, como Vietnam, Filipinas e Tailandia. Nestes países, o café atopou un terreo fértil para o seu desenvolvemento, adaptándose ás condicións locais e dando lugar a variedades únicas con características distintivas
Hoxe en día, Asia é un dos principais continentes produtores de café do mundo. Vietnam converteuse no segundo maior produtor mundial, mentres que Indonesia e Filipinas tamén figuran entre os principais exportadores. O café xoga un papel fundamental na economía de moitos países asiáticos, xerando emprego e ingresos para as comunidades locais.
O CAFÉ NO SÉCULO XVIII E XIX
O café xogou un papel fundamental na Revolución Industrial, converténdose nunha bebida indispensable para os traballadores e sentando as bases para o seu dominio global no século XX.
O café e revolución industrial, no século XVIII, o consumo do café estendeuse desde a aristocracia á clase traballadora. O seu efecto estimulante converteuno nun aliado perfecto para as longas xornadas laborais e o traballo nas fábricas. A cafeína aumentaba a alerta, a capacidade de aprendizaxe e os reflexos dos traballadores, mellorando o seu rendemento e reducindo o risco de accidentes. Ademais, o café substituíu a outras bebidas alcohólicas como a cervexa, o que contribuíu a un ambiente laboral máis seguro e eficiente.
Sen o café, quizais a Revolución Industrial non fose posible. A cafeína converteuse na "droga da era industrial", impulsando a produtividade e a innovación nun momento crucial para o desenvolvemento económico e social. O café non só alimentaba o corpo, senón tamén a mente, permitindo aos traballadores realizar tarefas complexas e soportar as duras condicións das fábricas.
A conquista do mundo no século XIX, o café consolidou a súa posición como unha das bebidas máis populares do mundo. O seu consumo estendeuse a todos os continentes, impulsado polo comercio internacional. As plantacións de café establecéronse en diferentes rexións do planeta expandíndose polo Centro e o Sur de Ámerica, e polas zonas tropicais de Asia, adaptándose a diversos climas e condicións.
O café converteuse nun símbolo de progreso e modernidade. O seu consumo asociábase coa clase media urbana, a cultura intelectual e a vida social. As cafeterías consolidáronse en todo o mundo como espazos de encontro e debate, onde se intercambiaban ideas e discutíanse os temas de actualidade.
O CAFÉ CONQUISTA O MUNDO: O AUXE DO CONSUMO NO SÉCULO XX
O século XX marcou un fito crucial na historia do café, consolidándose como a bebida máis popular do mundo. Diversos factores contribuíron a este auxe, entre os que destacan os avances no procesamento, a conservación, o transporte e a adopción do café como parte do estilo de vida en diferentes culturas.
-
A Revolución Industrial impulsou importantes avances no procesamento do café. Os métodos mecánicos de toste, moenda e preparación perfeccionáronse, o que permitiu obter un café de mellor calidade e sabor consistente. Isto facilitou o consumo masivo e a produción a grande escala.
-
A principios do século XX desenvolvéronse novos métodos de conservación e empaquetado que permitiron estender a vida útil do café e facilitar o seu transporte. O envasado ao baleiro e a introdución de latas metálicas foron avances clave que contribuíron á expansión do consumo global.
-
As melloras no transporte, como a aparición de barcos máis rápidos e ferrocarrís, permitiron transportar o café en gran de maneira rápida e eficiente a calquera lugar do planeta. Isto facilitou o acceso ao café en novos mercados e contribuíu á súa popularidade global.
-
O café na cultura estadounidense e a posición cultural dominante que exerceron os Estados Unidos convertéronse nos maiores consumidores de café do mundo durante o século XX. A adopción do café como parte do estilo de vida americano, coa apertura de cafeterías en todo o país, impulsou o seu consumo masivo e converteuno nun símbolo da cultura estadounidense que termino exportándose a outros países e continentes.
-
A popularidade do café en Estados Unidos estendeuse a Europa e outros países occidentais. En países como Italia, Francia, Alemaña, España, Portugal e os países escandinavos que xa tiñan culturas cafeteira propias, o café acabou por intergrarse na cultura e tradicións locais, afianzando esas "culturas cafeteiras" propias.
O século XX foi unha época de auxe para o café. Os avances no procesamento, a conservación, o transporte e a adopción do café como parte do estilo de vida en diferentes culturas impulsaron o seu consumo global de maneira significativa. O café consolidouse como a bebida máis popular do mundo, traspasando fronteiras culturais e converténdose nun símbolo da sociedade moderna.
O café no Século XXI
O café, unha bebida que acompañou á humanidade durante séculos, experimentou un rexurdimento no século XXI. Tras alcanzar un lugar preponderante no consumo global, o café deu un xiro cara á calidade e a experiencia do consumidor, impulsado por un cliente cada vez máis esixente que busca algo máis que unha simple cunca de café.
Observouse unha forte tendencia cara ao consumo de café de alta calidade. Os consumidores, especialmente as novas xeracións, están dispostos a pagar máis por un café que proveña de orixes específicas, que fose cultivado e procesado con métodos sostibles e que ofreza un sabor excepcional.
CAFETERÍAS DE TERCEIRA ONDA
Este novo enfoque deu lugar á aparición das cafeterías de terceira ola ou terceira xeración . Estas cafeterías caracterízanse pola súa énfase na calidade do café, a orixe do gran, os métodos de preparación e a experiencia xeral do cliente. Os baristas destas cafeterías son expertos no seu oficio e tómanse o tempo de explicar aos clientes as características de cada café e a mellor maneira de gozalo.
As cafeterías de terceira onda poñen especial atención en todo o proceso de produción do café, desde o cultivo ata a cunca final. Valóranse os cafés de especialidade, aqueles que proveñen de pequenos produtores que utilizan métodos tradicionais e sostibles para cultivar e procesar o café. O torrado do café tamén se realiza de maneira artesanal, buscando resaltar as características únicas de cada gran.
A diversidade de cafés de especialidade permitiu que exista unha gran variedade de opcións para satisfacer todos os gustos. Desde cafés con notas froiteiras e florais ata cafés con sabores máis intensos e a chocolate, hai un café para cada padal.
No século XXI inclinouse unha forte corrente de consumidores de café que comezan a valorar ter a posibilidade de tomar un café de alta calidade. Hoxe é posible atopar bo café en calquera cidade importante do mundo, desde Londres, a Sydney, de Madrid ata Tokio, poderás tomar un gran café atópeste onde te atopes.
Poida que interéseche ler:
O café Gourmet e os millennial unha historia de amor O café espresso, unha historia centenaria Breve Historia do Café Café Vienés: como se prepara e un pouco de historia